Trong vòng 2 năm, khoa Chẩn đoán Hình ảnh Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn đã tiến hành điều trị cơn đau giật nửa mặt cho gần 50 bệnh nhân bằng phương pháp diệt hạch dây V dưới hướng dẫn của máy DSA.
Đau dây V là tình trạng đau vùng mặt trong phạm vi chi phối của dây thần kinh số V, cơn đau đột ngột như điện giật (electric shock – like pains), thời gian đau có thể ngắn (vài giây) nhưng cũng có thể kéo dài đến 15 phút, xuất hiện sau những kích thích như lạnh, gió, đánh răng, hoặc tự phát. Bệnh còn có nhiều tên gọi như: đau dây tam thoa (Trigeminal Neuralgia), đau giật mặt (Tic Douloureux; Painful twitch), đau mặt (Trifacial Neuralgia), bệnh Fothergill (Fothergill's disease), đặc biệt là tên gọi “bệnh tự sát – Suicide Disease” vì hầu hết người bệnh khi đau không thiết sống, có người tìm cách tự tử.
S. Bùi Văn Giang và các đồng nghiệp đang điều trị duyệt hạch dây thần kinh số V dưới màn hình tăng sáng
Chẩn đoán đau dây V như thế nào?
Nguyên nhân đau dây V chưa rõ, một số giả thuyết như: đau do các sợi thần kinh bị phá hủy lớp myelin tạo ra xung tần số cao; do mạch máu nằm ép vào hạch dây V, nhịp đập của động mạch gây kích thích tạo các xung; khối u chèn ép dây V, hay tổn thương dây thần kinh do chấn thương...
Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng trên 90% sau 40 tuổi, tỉ lệ nữ gấp đôi nam. Tăng huyết áp, xơ cứng mảng rải rác có thể là những yếu tố nguy cơ.
Chẩn đoán xác định bằng lâm sàng với cơn đau điển hình giật nửa mặt trong phạm vi cảm giác của dây V (nhánh I vùng mắt, nhánh II vùng hàm trên, nhánh III vùng hàm dưới). Đau xuất hiện sau các kích thích như gió, lau mặt, ngáp, nói, nhai, đánh răng, cạo râu...
Cần chẩn đoán phân biệt với đau răng, viêm xoang, phình mạch não vùng đỉnh xương đá, u não, xơ cứng chất trắng rải rác, bệnh Lyme.
Một số phương pháp điều trị đau dây V
Điều trị đau dây V chủ yếu vẫn là nội khoa với các thuốc chống co giật, có bệnh nhân khỏi hoàn toàn nhưng hiếm, số đông phải dùng thuốc lâu dài. Các trường hợp tiến triển xấu như với mật độ và cường độ đau tăng lên, ngưỡng kích thích của các tác động ngày càng giảm, đặc biệt khi bệnh nhân bị kháng thuốc hoặc quá phụ thuộc vào thuốc, người bệnh không thể chịu đựng nổi các cơn đau, thì cần các biện pháp điều trị thay thế như ép bằng bóng ép cơ học, giải phóng mạch quanh hạch Gasser qua phẫu thuật, xạ trị bằng máy gia tốc hoặc Gamma Knife.
Điều trị đau dây V phẫu thuật tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn
Khi bệnh nhân không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị, thì diệt hạch qua da là giải pháp cuối cùng để cắt cơn đau cho người bệnh. Khoa Chẩn đoán Hình ảnh Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn là cơ sở đi đầu trong việc triển khai kĩ thuật diệt hạch dây V qua da bằng bằng hóa chất như cồn tuyệt đối, hay đốt nhiệt bằng sóng cao tần. Phương pháp điều trị mang lại kết quả tốt, giảm đau hoàn toàn ngay sau can thiệp đạt trên 90%, chỉ khoảng 10% bệnh nhân còn đau nhưng mức độ ít không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.
Kĩ thuật diệt hạch được thực hiện dưới máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA), bệnh nhân được gây tê tại chỗ, bác sĩ chọc kim vào đúng vị trí hạch dây V rồi tiêm cồn tuyệt đối hoặc đốt nhiệt bằng sóng cao tần. Thời gian thực hiện thủ thuật khoảng 30 phút, ngay sau khi kết thúc bệnh nhân có thể ngồi dậy đi lại, ăn uống bình thường, hôm sau ra viện.
"Nhờ sự tiến bộ của trang thiết bị máy móc, như máy DSA hiện có ở Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, đã làm thay đổi cách thức điều trị đau dây V, mang lại hiệu quả rất tôt cho người bệnh. Tuy kỹ thuật chỉ thực hiện trong vòng 30 phút, nhưng đòi bác sỹ phải có hiểu biết sâu về bệnh lý và có tay nghề cao cùng với máy móc hiện đại mới làm được"- Tiễn sĩ Bùi Văn Giang, Phó giám đốc bệnh viện.